Corona vergroot gezondheidsachterstand van doven en slechthorenden

Uit onderzoek van Amsterdam UMC blijkt dat de communicatie tussen zorgpersoneel en dove en slechthorende (DSH) patiënten tijdens corona is verslechterd. Zo zorgt het verplichte mondkapje ervoor dat liplezen onmogelijk wordt. “Het is belangrijk dat er concrete acties worden ondernomen om de gezondheidszorg aan DSH te verbeteren. Zo promoot ik binnen Amsterdam UMC scholing over communicatie met DSH-patiënten. Maar er is veel meer nodig”, aldus onderzoeker Anika Smeijers.

“Zorgpersoneel is zich vaak niet bewust van de slechte communicatie met doven en slechthorenden. Het is een probleem in de hele keten; van huisartsenzorg tot aan de thuiszorg. In het onderzoek heb ik ook gekeken naar  praktische oplossingen. De volgende stap is het vinden van financiële ondersteuning om de aanbevelingen verder uit te werken. Daarnaast raad ik iedereen in de zorgsector aan om scholing te volgen over communicatie met DSH-patiënten’, aldus Anika Smeijers. Zij is onderzoeker medische hulpverlening aan doven & slechthorenden in Amsterdam UMC.

Gezondheidsachterstand door slechte communicatie
In 2019 bleek al uit het promotieonderzoek van Smeijers dat doven en slechthorenden een gezondheidsachterstand hebben ten opzichte van de algemene bevolking. DSH-patiënten hebben vaak minder goed toegang tot correcte medische informatie. Daarnaast is er ook sprake van slechte communicatie tussen DSH-patiënten en zorgpersoneel, wat soms tot misverstanden leidt. Smeijers: “Dit is zeer zorgelijk, want duidelijke communicatie tussen zorgverlener en patiënt is van het allergrootste belang voor een goede diagnose en de juiste zorg. Door corona is de overdracht van informatie verslechterd, hierdoor krijgen doven en slechthorenden mogelijk een grotere gezondheidsachterstand ten opzichte van de algemene bevolking.”

Doorzichtig mondmasker
Smeijers: “Veel DSH zijn bang dat communicatie met het volledig ingepakte personeel haast onmogelijk is als ze met corona in het ziekenhuis belanden.  Een deel van hun zorgen zou verdwijnen als zij kunnen liplezen door gebruik van een doorzichtig mondmasker. Helaas is zoiets nog niet verkrijgbaar. Het zou mooi zijn als er een transparant mondmasker wordt ontwikkeld en ingezet voor de communicatie tussen zorgpersoneel en DSH-patiënten.”

Tijdens de coronapandemie is het lastiger of soms zelfs niet toegestaan om tolk Nederlandse gebarentaal (NGT) mee te nemen naar het ziekenhuis. Veel ziekenhuizen werken met een tolk NGT via een videoverbinding, maar mede door zwakke internetverbindingen gaat dikwijls informatie verloren. Slechthorenden missen ook vaak een deel van de informatie als ze videobellen met de behandelend arts. Het onderzoeksteam adviseert de ontwikkeling van modules en applicaties voor videobellen die nauw samenwerken met gehoorsystemen.

Scholing voor zorgpersoneel
Uit het onderzoek kwam naar voren dat het scholen van zorgpersoneel een deel van de langlopende problematiek oplost. “Er is bij zorgverleners onvoldoende kennis over de communicatiebehoeften van DSH-patiënten. Ik heb nascholing voor zorgpersoneel opgezet en promoot deze scholing bij het zorgpersoneel van Amsterdam UMC”, aldus Smeijers.

De hoeveelheid informatie die vertaald wordt naar gebarentaal neemt tijdens de coronapandemie sterk toe, maar zonder toetsing op kwaliteit. Hierdoor bestaat het gevaar dat niet-kloppende of onbegrijpelijke informatie wordt verspreid. Smeijers pleit dan ook voor een landelijk expertisecentrum dat kennis deelt. Zo kunnen tolken van het Nederlands Gebarencentrum en medisch inhoudelijke experts informatie controleren op inhoud en begrijpelijkheid. Ook kunnen zorgverleners met kennis gekoppeld worden aan DSH-patiënten die zijn vastgelopen in de medische hulpverlening. 

Dit onderzoek is onderdeel van een ZonMW-project waarbij onderzoek is gedaan naar de communicatiebehoeften van dove en slechthorende patiënten tijdens de pandemie. Aan het onderzoek werkten 166 DSH mee. De uitkomst van het onderzoek is hier te lezen.